Η ντομάτα έχει την μεγαλύτερη κυριαρχία στον λαχανόκηπο και αποτελεί την πιο δημοφιλή επιλογή για καλλιέργεια, όντας απαραίτητο συστατικό της μεσογειακής διατροφής. Εκτός από την νοστιμιά της, η ντομάτα διαθέτει πλήθος θρεπτικών συστατικών, βιταμινών, φυστικών ινών και αντιοξειδωτικών ουσιών.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες ντομάτας για να επιλέξει κανείς, οι οποίες ικανοποιούν κάθε γούστο. Υπάρχουν ποικιλίες ντομάτας με πιο σκούρο χρώμα προς το μωβ ή ανοιχτό ροζ και κίτρινο, με διαφορετικό μέγεθος και σχήμα καρπού, καθώς επίσης διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά και γεύση ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται.
Αν και η καλλιέργεια της ντομάτας δεν έχει ιδιαίτερες δυσκολίες, οι πρωτάρηδες στον λαχανόκηπο, ίσως χρειαστούν κάποιο διάστημα εξοικείωσης για να πάρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τι ποικιλία ντομάτας να επιλέξω;
Υπάρχουν χιλιάδες ποικιλίες και υβρίδια ντομάτας που αξίζει να καλλιέργήσουμε στον κήπο και στο μπαλκόνι μας για να απολαύσουμε μοναδικές γεύσεις. Ποικιλίες που δίνουν μικρά ντοματίνια, στρογγυλά τσέρι ή βελανίδια, μέχρι μεγαλόκαρπες ντομάτες σε κόκκινο, κίτρινο, πορτοκαλί ή ροζ χρωμα.
Οι χειμωνιάτικες ποικιλίες ντομάτας που φυτεύονται σε θερμοκήπια το φθινόπωρο είναι συνήθως αναρριχώμενες, ενώ οι καλοκαιρινές υπαίθριες ποικιλίες ντομάτας που φυτεύονται την άνοιξη είναι συνήθως σε μορφή θάμνου.
Επιλέγουμε ποικιλίες ντομάτας που να διαθέτουν καλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, δηλαδή ποικιλίες που δίνουν νόστιμους καρπούς με άρωμα, γλυκιά γεύση και πλούσια σάρκα. Αποφεύγουμε τα υβρίδια ντομάτας μακράς διάρκειας, που είναι σχεδιασμένες να είναι ανθεκτικές για την μεταφορά σε μακρινές αγορές του εξωτερικού και υπολείπονται σε γευστικά χαρακτηριστικά.
Μία από τις πιο γνωστές παραδοσιακές ποικιλίες ντομάτας είναι το ντοματάκι Σαντορίνης που αποτελεί προϊόν ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) και γίνεται εξαιρετική λιαστή. Επίσης, ιδιαίτερα διαδεδομένη είναι η ντομάτα πομοντόρο (pomodoro), γνωστή και ως βιομηχανική ντομάτα, που χρησιμοποιείται εκτεταμένα για παρασκευή σάλτας και πολτού ντομάτας.
Από τις πιο γνωστές και γευστικές ποκιλίες είναι η καρδιά βουβαλιού και η ντομάτα Βραυρώνας ή Μπατάλα που έχουν εξαιρετική γεύση και άρωμα. Επίσης, γνωστές ποικιλίες ντομάτας που καλλιεργούνται στο εμπόριο είναι η Allians, η Clodin, η Εbia και η Bobcat.
Σε τι αποστάσεις πρέπει να φυτεύουμε τις ντομάτες;
Η καλλιέργεια της ντομάτας χρειάζεται αρκετή ηλιοφάνεια για να αναπτυχθεί και να μας δώσει νόστιμες ζουμερές ντομάτες. Επιλέγουμε ηλιόλουστα σημεία στον κήπο μας και αποφεύγουμε τις σκιερές θέσεις ή τα σημεία κοντά σε δένδρα.
Κατά την φύτευση της ντομάτας ενσωματώνουμε αρκετή οργανική ουσία μέσα στους λάκους φύτευσης, σε μορφή κομπόστ και καλά χωνεμένης κοπριάς, καθώς και βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε κάλιο. Με αυτόν τον τρόπο, εμπλουτίζουμε το έδαφος με θρεπτικά στοιχεία και ταυτόχρονα το κάνουμε πιο αφράτο με καλύτερη αποστράγγιση για το νερό.
Φυτεύουμε τα φυτά της ντομάτας στις κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης, ανάλογα την ποικιλία της ντομάτας, το έδαφος και τις κλιματολογικές συνθήκες. Αποφεύγουμε τις πυκνές φυτεύσεις και προτιμάμε να φυτεύουμε σχετικά αραιά για έχουμε καλύτερη παραγωγή και πιο υγιή φυτά.
Οι θαμνώδες ποικιλίες ντοματιάς φυτεύονται σε αποστάσεις 0,70 – 1 μέτρου μεταξύ των φυτών και 1,5-2 μέτρων μεταξύ των γραμμών φύτευσης, για να εξασφαλίζουμε τον καλύτερο αερισμό και φωτισμό των φυτών. Οι αναρριχώμενες ποικιλίες ντομάτας φυτεύονται πιο κοντά, σε αποστάσεις ανά μισό μέτρο.
Ποιες είναι οι ανάγκες σε πότισμα;
Το σωστό πότισμα είναι πολύ σημαντικό για να εξασφαλίσουμε καλή ανάπτυξη και πλούσια παραγωγή από νόστιμες ντομάτες. Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ντοματιές έχουν διαφορετικές ανάγκες σε νερό ανάλογα το στάδιο ανάπτυξης.
Φροντίζουμε να μην ποτίζουμε υπερβολικά τα φυτά της ντομάτας, ειδικά στα αρχικά στάδια, γιατί με αυτό τον τρόπο θα δημιουργήσουν αδύνατο επιφανειακό ριζικό σύστημα και δεν θα αναπτυχθύν σωστά. Κατά την διάρκεια της ανθοφορίας, τα φυτά της ντομάτας χρειάζονται σχετικά μικρές ποσότητες νερού. Το υπερβολικό πότισμα σε αυτό το στάδιο μπορεί να προκαλέσει πτώση των ανθέων.
Συνήθως, την περίοδο της άνοιξης ποτίζουμε τις ντοματιές μας 2 φορές τη βδομάδα ενώ την περίοδο καρποφορίας της ντομάτας, την καλοκαιρινή περίοδο, οι ντοματιές μας χρειάζονται περισσότερη ποσότητα νερού και ποτίζουμε κάθε 2 μέρες. Στις νότιες περιοχές της Ελλάδας, σε περίοδο καύσωνα, το πότισμα στις ντοματιές μας θα πρέπει να γίνει ακόμα και καθημερινό.
Η εγκατάσταση συστήματος για αυτόματο πότισμα με σταγόνες είναι ιδανικό για την καλλιέργεια της ντομάτας, καθώς τα φυτά ποτίζονται καλύτερα, χρησιμοποιώντας την κατάλληλη ποσότητα νερού σε κάθε φυτό, ενώ παράλληλα εξοικονομούμε πολύτιμο προσωπικό χρόνο.
Τι λίπασμα να επιλέξω;
Η καλλιέργεια της ντομάτας έχει σημαντικές ανάγκες σε λίπανση για να δώσει πλούσια καρποφορία και παραγωγή ζουμερών και γλυκών καρπών. Κατά τη βασική λίπανση όταν φυτεύουμε, προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα, που περιέχει άζωτο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο και ασβέστιο.
H επόμενη λίπανση της ντοματιάς γίνεται περίπου 2-3 βδομάδες μετά τη φύτευση και επαναλαμβάνουμε την εφαρμογή του λιπάσματος μία φορά το μήνα. Η προσθήκη καλίου στις ντοματιές βοηθά στην παραγωγή μεγάλων και ζουμερών καρπών, ενώ η προσθήκη μαγνησίου βοηθά σημαντικά στο πρασίνισμα των φύλλων της ντομάτας, καθώς διευκολύνει τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης.
(Σχετικό άρθρο: ΛΙΠΑΝΣΗ ΝΤΟΜΑΤΑΣ - ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ)
Πώς αντιμετωπίζουμε τις ασθένειες και τα έντομα στην καλλιέργεια της ντομάτας;
Η καλλιέργεια της ντομάτας μπορεί να παρουσιάσει αρκετά προβλήματα από ασθένειες και έντομα που τη προσβάλλουν. Για την οικολογική αντιμετώπιση μυκητολογικών ασθενειών, όπως ο περονόσπορος και το ωίδιο της ντομάτας, σκονίζουμε το φύλλωμα των φυτών με θειάφι και θειοχαλκίνη ή ψεκάζουμε με διάλυμα θειαφιού και χαλκού.
Για να αντιμετωπίσουμε τα έντομα που προσβάλλουν την καλλιέργεια της ντομάτας, όπως ο αλευρώδης, οι βρωμούσες, η λιριόμυζα και η μελίγκρα, χρησιμοποιούμε βιολογικά εντομοκτόνα που προμηθευόμαστε από γεωπονικα καταστήματα.
Το σκόνισμα της ντομάτας ή ο ψεκασμός του φυλλώματος με φυσικά οργανικά λιπάσματα βοηθά στην καταπολέμηση της τούτα της ντομάτας, ενός εντόμου που προσβάλλει τα φύλλα και τους καρπούς του φυτού προκαλώντας σημαντικές ζημιές στις καλλιέργειες ντομάτας στη χώρα μας.
________________________________________________________________________________________________________________________________
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Λίπανση ντομάτας - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε