Ο περονόσπορος θεωρείται μία από τις σοβαρότερες μυκητολογικές ασθένειες του αμπελιού, ιδιαίτερα σε περιοχές που παρουσιάζουν συχνές βροχοπτώσεις την περίοδο της άνοιξης.
Η ανάπτυξη του περονόσπορου στο αμπέλι εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από τις κλιµατικές συνθήκες που επικρατούν, καθώς οι άριστες συνθήκες διασποράς των μολύνσεων είναι σε θερμοκρασία 20-25°C και σχετική υγρασία μεγαλύτερη του 95%.
Λόγω του επιδηµικού χαρακτήρα της ασθένειας του περονόσπορου απαιτείται η έγκαιρη, προληπτική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του τόσο με εγκεκριμένα οικολογικά σκευάσματα όσο και με τις κατάλληλες καλλιεργητικές εργασίες.
Συμπτώματα
Τι ζημιά δημιουργεί ο περονόσπορος στη καλλιέργεια;
Η ασθένεια του περονόσπορου προσβάλλει όλα τα πράσινα µέρη του φυτού του αμπελιού, µε σοβαρότερες τις ζηµιές που γίνονται στο φύλλωµα και στα σταφύλια. Τα φύλλα του αμπελιού µπορούν να προσβληθούν μόλις αρχίσουν να ξεπροβάλλουν από τους βλαστούς µέχρι και αργά το φθινόπωρο, μετά τη συγκομιδή.
Μεγαλύτερη ευαισθησία στην προσβολή έχουμε όταν τα φύλλα είναι νεαρά όπου εμφανίζουν χαρακτηριστικές κιτρινοπράσινες κηλίδες που μοιάζουν με λαδιές. Αντίστοιχα, τα σταφύλια µπορούν να προσβληθούν από την εµφάνισή τους µέχρι το γυάλισµα, µε µεγαλύτερη ευαισθησία κατά τα βλαστικά στάδια: λίγο πριν την άνθιση, άνθιση και καρπόδεση. Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω, ο περονόσπορος μπορεί να επιφέρει σημαντική ζημιά στην παραγωγή του αμπελιού, μέχρι και ολοσχερή καταστροφή της καρποφορίας.
Ποιες είναι οι συνθήκες ανάπτυξης της ασθένειας;
Η ασθένεια προκαλείται από το παθογόνο Plasmopara viticola. Το μυκήλιο του είναι μονοκύτταρο και πολλαπλασιάζεται αγενώς και εγγενώς. Οι καρποφορίες αγενούς αναπαραγωγής του ονομάζονται σποριαγγειοφόροι. Είναι δενδροειδείς και διακλαδίζονται μονοποδιακά.
Το παθογόνο διαχειμάζει στα πεσμένα φύλλα στο έδαφος κυρίως με ωοσπόρια (όργανα εγγενούς αναπαραγωγής) που σχηματίζονται το φθινόπωρο και πολύ σπάνια με την μορφή μυκηλίου στους οφθαλμούς και στα φύλλα που διατηρούνται στο αμπέλι. Τα ωοσπόρια για να βλαστήσουν την άνοιξη πρέπει να περάσουν από μία περίοδο «ωρίμανσης» που εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις του χειμώνα.
Κοινώς, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των βροχών του χειμώνα κατά μήνα, τόσο περισσότερα ωοσπόρια ωριμάζουν. Τα ώριμα πλέον ωοσπόρια, την άνοιξη για να βλαστήσουν πρέπει να είναι βρεγμένα και να επικρατούν θερμοκρασίες πάνω από 11οC. Σε θερμοκρασία 23οC, που είναι η ευνοϊκότερη, βλαστάνουν μέσα σε 4-6 μέρες. Από την βλάστηση του ωοσπορίου σχηματίζεται ένα μέγα μακροκονίδιο και εν συνεχεία από την βλάστηση του μακροκονιδίου παράγονται οι πρωτογενείς μολύνσεις.
Μετά την μόλυνση ακολουθεί η επώαση, ο χρόνος της οποίας εξαρτάται από την θερμοκρασία, ηλικία του φύλλου, ποικιλία αμπελιού, κτλ. Κατόπιν εμφανίζονται οι «κηλίδες ελαίου» στην πάνω επιφάνεια των φύλλων και σε συνθήκες υψηλής υγρασίας εμφανίζεται λευκή εξάνθηση στην κάτω πλευρά των φύλλων
Πως αντιμετωπίζουμε οικολογικά τον περονόσπορο;
Όπως στις περισσότερες ασθένειες, έτσι και στον περονόσπορο απαιτείται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης που περιλαμβάνει προληπτικά αλλά και καλλιεργητικά μέτρα.
Στο πλαίσιο καλλιεργητικών μέτρων, οφείλουμε να προχωρήσουμε στις εξής ενέργειες:
1. Αποστράγγιση του αμπελώνα.
2. Καθαρισμός των ορίων από αυτοφυή φυτά.
3. Καταστροφή των πεσμένων φύλλων.
4. Καταστροφή των κληματίδων που έρπουν στο έδαφος.
5. Κατάλληλο κλάδεμα.
6. Οι γραμμές φύτευσης να είναι σε κατάλληλη απόσταση και να ακολουθούν τη φορά του ανέμου, ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη κυκλοφορία του και η αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας.