Η ελιά αποτελεί ένα δέντρο με μεγάλη ιστορία και τεράστια οικονομική σημασία για τον Ελλαδικό χώρο. Τελευταία, όλο και περισσότεροι ελαιοπαραγωγοί εξετάζουν το ενδεχόμενο μετάβασης από συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας σε βιολογική καλλιέργεια ελαιόδεντρων και παραγωγή έτσι βιολογικού ελαιολάδου ή βρώσιμης ελιάς κατόπιν πιστοποίησης.
Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή ορισμένοι επιτυχημένοι παραγωγοί βιολογικού ελαιολάδου επιτυγχάνουν πολλαπλάσιες τιμές για το προϊόν τους, σε σύγκριση με το ελαιόλαδο συμβατικής καλλιέργειας.
Η βιολογική καλλιέργεια βασίζεται κυρίως σε λίπανση με βιολογικά, οικολογικά λιπάσματα τα οποία περιέχουν φυσικά συστατικά και δεν βλάπτουν το περιβάλλον.
Συγκεκριμένα, στη βιολογική γεωργία/ελαιοκομία ο εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία και οι λοιποί πρωταρχικοί στόχοι, πραγματοποιούνται με έναν ή με συνδυασμό από τους εξής τρόπους:
- με τη χλωρή λίπανση,
- με την ενσωμάτωση στο έδαφος οργανικών υλικών, και αν αυτά δεν επαρκούν
- με άλλες μορφές λίπανσης όπως βιολογικά λιπάσματα
Ποια οργανικά υλικά χρειάζονται;
Ο όρος οργανικά υλικά αναφέρεται στις κοπριές αγροτικών ζώων και τα διάφορα είδη κόμποστ. Θεωρείται απαραίτητη η παρουσία τους, ιδιαίτερα σε αγροκτήματα με χαμηλά επίπεδα οργανικής ουσίας.
Κομπόστ: είναι το τελικό οργανικό υλικό που προκύπτει από την αερόβια ζύμωση φυτικών υπολειμμάτων. Στη δημιουργία του κόμποστ μπορεί να συμμετέχουν και άλλα υλικά, όπως σκόνες πετρωμάτων, στάχτες, φύκια, παλιό κόμποστ κ.α.
Γενικά το κομπόστ μπορεί και ο ίδιος ο βιοκαλλιεργητής να το παρασκευάσει, εκμεταλλευόμενος τα φυτικά και ζωϊκά υπολείμματα που υπάρχουν σε μονάδες στην ευρύτερη περιοχή του. Τα ελαιόφυλλα που μένουν από τη διαδικασία εξαγωγής του ελαιολάδου στα ελαιοτριβεία, μπορούν και συστήνεται να συμμετέχουν στο κόμποστ, συμβουλεύομενοι πάντα εξειδικευμένους επιστήμονες.
Κοπριά ζώων: Ο βιοκαλλιεργητής ελιάς μπορεί να επιλέξει είτε κοπριά συσκευασμένη από το εμπόριο είτε κοπριά που προέρχεται από μονάδα εκτροφής κοντά στην εκμετάλλευσή του.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι κίνδυνοι για τα ελαιόδεντρα από τη χρήση νωπής και μη ορθά ζυμωμένης κοπριάς είναι αρκετά περισσότεροι και μεγαλύτεροι στην περίπτωση αυτή, ιδιαίτερα αν πρόκειται για κοτίσια κοπριά.
Άλλες ουσίες: Τις περισσότερες από τις ουσίες αυτές μπορεί να τις προμηθευτεί ο βιοκαλλιεργητής από το εμπόριο, σε μορφή λιπασμάτων και βελτιωτικών εδάφους, οργανικής ή ανόργανης προέλευσης
Ποια είναι τα βασικά στάδια οργανικής λίπανσης στην ελιά;
Κατά τη λίπανση της ελιάς, σε πρώτη φάση, εξασφαλίζουμε επάρκεια οργανικής ουσίας, ιδιαίτερα αν η καλλιέργεια βρίσκεται σε ξηρικά και άγονα εδάφη.
Όπως προαναφέρθηκε, η αύξηση της οργανικής ουσίας, κατά τη λίπανση της ελιάς, επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωση χωνεμένης κοπριάς, κομπόστ και στεμφύλων από το πάτημα των σταφυλιών.
Επίσης, μπορεί να γίνει με χλωρή λίπανση, δηλαδή την καλλιέργεια ψυχανθών και σιτηρών και την ενσωμάτωσή τους στο έδαφος, καθώς και με φύκια της θάλασσας. Η οργανική ουσία βελτιώνει τη γονιμότητα, τη βιολογική δραστηριότητα του εδάφους και την καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από τα ελαιόδεντρα.
Η έλλειψη οργανικής ουσίας στο έδαφος σε συνδυασμό με την παρατεταμένη και αλόγιστη χρήση χημικών λιπασμάτων στις εντατικές καλλιέργειες ελιάς, αποτελούν τους κύριους παράγοντες εμφάνισης έλλειψης ιχνοστοιχείων.
Πως επιλέγω το καλύτερο βιολογικό λίπασμα;
Σχεδιάζοντας το πρόγραμμα λίπανσης για τις ελιές μας, αφού έχουμε κάνει ανάλυση εδάφους και φυλλοδιαγνωστική, μπορούμε να επιλέξουμε το κατάλληλο λίπασμα και να γνωρίζουμε τι ποσότητα βάζουμε, συνυπολογίζοντας μερικές βασικές παραμέτρους που σχετίζονται με την καλλιέργεια της ελιάς. Η λίπανση μπορεί να γίνει τόσο εδαφικά όσο και διαφυλλικά.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λάβουμε υπόψιν διάφορους παράγοντες όπως:
α) Ηλικία και ανάπτυξη ελαιόδεντρων
β) Κλάδεμα ελιάς
γ) Πότισμα ελαιώνα
δ) Κλίση ελαιώνα
ε) Ποικιλία ελιάς