Η ντομάτα είναι ένα κηπευτικό το οποίο απαιτεί πλούσιο χώμα και αρκετή λίπανση. Έχοντας απορροφήσει πλήθος θρεπτικών συστατικών σε όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας, η ντομάτα αποδίδει καλύτερα σε καρποφορία και παραγωγή. Το συγκεκριμένο άρθρο έχει ως στόχο να σας κατατοπίσει σχετικά με τις ανάγκες της ντομάτας, τη καλύτερη μέθοδο λίπανσης και τις επιλογές σε λιπάσματα.
Ποιες είναι οι ανάγκες της ντομάτας σε λίπανση;
Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές ποικιλίες ντομάτας και διαφορετική σύσταση εδάφους σε κάθε καλλιέργεια, ο παραγωγός οφείλει να προχωρήσει σε ανάλυση εδάφους πριν ακολουθήσει οποιοδήποτε σχέδιο λίπανσης.
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν 4 περίοδοι στη λίπανση της ντομάτας με διαφορετικές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά. Κάθε φάση ανάπτυξης του φυτού της ντομάτας απαιτεί διαφορετική μεταχείριση όσο αναφορά τα θρεπτικά συστατικά. Συγκεκριμένα:
- Από την φύτευση μέχρι το δέσιμο του πρώτου σταυρού (περίπου 4 εβδομάδες) υπάρχει μικρή ζήτηση για αφομοίωση θρεπτικών στοιχείων.
- Μετά και μέχρι τον σχηματισμό της τελευταίας ταξιανθίας (στην περίπτωση που καλλιεργούμε ως τον 13ο σταυρό: περίπου 9 εβδομάδες) και την συλλογή των φρούτων των πρώτων σταυρών, υπάρχει μεγάλη ζήτηση αζώτου και φωσφόρου και πολύ μεγάλη ζήτηση καλίου.
- Ακολούθως και μέχρι το 85% της συλλογής, περίπου 5 εβδομάδες, η ζήτηση για κάλιο είναι μικρή, κανονική για τον φωσφόρο και μεγάλη ζήτηση για άζωτο, ασβέστιο και μαγνήσιο.
- Μέχρι το τέλος της καλλιεργείας, κάπου άλλες 2 εβδομάδες, καθώς σταματά η δημιουργία ξηρής μάζας, σταματά η ζήτηση για θρεπτικά στοιχεία. Μόνο ο φωσφόρος απορροφάται σε κανονικά επίπεδα, ενώ υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ασβέστιο.
Όπως προαναφέρθηκε, υπάρχουν διαφορές στη διάρκεια αυτών των φάσεων ανάλογα με την εκάστοτε ποικιλία ντομάτας.
Ποια είναι η καλύτερη μέθοδος λίπανσης;
Αναμφισβήτητα, προτιμούμε πάντα έναν οικολογικό τρόπο λίπανσης με οργανικά, βιολογικά ή φυσικά λιπάσματα. Η ντομάτα αποδίδει καλύτερα σε εδάφη τα οποία είναι πλούσια σε οργανική ουσία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη μορφή εδαφικών οργανικών λιπασμάτων, μορφή κομπόστ ή κοπριάς.
Τα φυσικά οργανικά λιπάσματα αποτελούν την καλύτερη επιλογή για τη λίπανση της καλλιέργειας καθώς προστατεύουν την καλλιέργεια από ασθένειες, αυξάνουν την παραγωγή ενώ παράλληλα αποτρέπουν την διείσδυση βλαβερών χημικών ουσιών που είναι μη κατάλληλα για την υγεία.
Στην περίπτωση της αγελαδινής κοπριάς συνιστάται να αποφεύγονται ποσότητες άνω των 4 τόνων το στρέμμα για να αποφευχθούν υπερβολικές ποσότητες αζώτου. Γενικώς, αποφεύγουμε λιπάσματα πλούσια σε άζωτο καθώς αποτελεί ένα συστατικό το οποίο δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ασθενειών.
Εννοείται ότι σε υπαίθρια καλλιέργεια συνιστάται και δίνει καλά αποτελέσματα μία επίσπορη χλωρή λίπανση που θα ενσωματωθεί ένα μήνα πριν την φύτευση. Ως προς το έδαφος, η ντομάτα αναζητά αργιλώδες ή αμμώδες υπόστρωμα. Απαραίτητα στοιχεία για την καλή ανάπτυξη του φυτού είναι το ασβέστιο, το άζωτο και ο φώσφορος ενώ το χλώριο εμποδίζει τη σωστή ανάπτυξή του. Ιδανικά, το χώμα θα πρέπει να είναι καλά σκαμμένο, να έχει ουδέτερο PH = 7 και να περιέχει αρκετό οργανικό λίπασμα.
Σχετικό άρθρο: Βιολογική λίπανση
Τι λίπασμα να χρησιμοποιήσω;
Ο τύπος του λιπάσματος εξαρτάται από την σύσταση του εδάφους που θα γνωστοποιηθεί από την ανάλυση εδάφους.
Γενικώς, αν το έδαφος είναι ισορροπημένο ή έχει επαρκή περιεκτικότητα αζώτου, τότε συνιστάται να χρησιμοποιήσετε ένα λίπασμα με λιγότερο άζωτο και περισσότερο φωσφόρο. Αν το έδαφος είναι κάπως φτωχό σε άζωτο, χρησιμοποιείστε ένα ισορροπημένο λίπασμα.
Χρειάζεται προσοχή όταν δίνετε άζωτο στην ντομάτα. Αν δώσετε πολύ άζωτο, θα έχετε πλούσια βλάστηση με ανοιχτοπράσινο χρώμα και λίγες ντομάτες. Σε κάθε περίπτωση, αποφεύγουμε τα λιπάσματα με χλώριο καθώς δεν είναι καθόλου ιδανικό για τη ντομάτα.
Η έλλειψη υγρασίας και ασβεστίου στο έδαφος έχουν καταστροφικές συνέπειες στην ανάπτυξη της ντοματιάς και των καρπών της. Τα λουλούδια του φυτού μαραίνονται και πέφτουν σε πρώιμο στάδιο ενώ αν το φυτό προχωρήσει στην ανάπτυξη καρπών αυτοί σαπίζουν στο πίσω μέρος αρχικά και το σάπισμα προχωράει σιγά σιγά σε όλο τον καρπό.
Επίσης, η έλλειψη φωσφόρου προκαλεί μάρανση των φύλλων, συρρίκνωσή τους και δημιουργία μωβ κηλίδων. Το φυτό έχει φτωχή ανάπτυξη και παραμένει λεπτό και ασθενικό. Η προσθήκη του φωσφόρου θα πρέπει να γίνει από τα αρχικά στάδια ανάπτυξης του φυτού.
Απαραίτητο συστατικό είναι το κάλιο. Βοηθάει τη ντοματιά να δέσει γερό καρπό και γίνει υγιής. Όταν οι καρποί είναι αδύναμοι, κακής ποιότητας και πέφτουν, το έδαφος χρειάζεται επειγόντως το κάλιο. Το κάλιο βοηθάει σημαντικά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση ασθενειών όπως ο βοτρύτης, η αλτερνάρια, η σήψη του στελέχους, το κλαδοσπόριο και άλλες.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της βιολογικής λίπανσης;
Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορες ποικιλίες ντομάτας. Οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από σχετικά νέες και μεταλλαγμένες ποικιλίες.
Σκοπός της κάθε μετάλλαξης είναι η δημιουργία ποικιλιών με μεγάλο και καλοσχηματισμένο καρπό και ομοιόμορφο χρώμα, χωρίς στίγματα και με μεγάλη αντοχή στο χρόνο και στη μεταφορά προς τα καταστήματα και τα ράφια των σούπερ μάρκετ. Οι μεταλλάξεις αυτές δημιούργησαν ντομάτες συμβατικής καλλιέργειας χωρίς γεύση και άρωμα.
Η βιολογικής καλλιέργειας ντομάτας δαιτηρούν τη γεύση και το άρωμα ενώ παραλληλα διατηρούν τα βασικά θρεπτικά της στοιχεία, και τα αντιοξειδωτικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το λυκοπένιο, μια καροτενοειδής χρωστική ουσία η σημασία της οποίας βρίσκεται υπό έρευνα εδώ και αρκετά χρόνια για να διαπιστωθεί με λεπτομέρεια η αντιοξειδωτική της δράση.
Μέσω των οργανικών λιπασμάτων επιτυγχάνεται υψηλή διατροφική αξία, καθώς τα φυτά που μεγαλώνουν με οργανική λίπανση περιέχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πρωτεϊνών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων, μεταλλικών αλάτων και ενζύμων.