Το ωίδιο αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ασθένειες που προσβάλλουν το αμπέλι και επιφέρει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Η ασθένεια εμφανίζεται την Άνοιξη και προσβάλλει όλα τα πράσινα φυτικά όργανα: εμφανίζεται τόσο στα φύλλα όσο σταφύλια και τους βλαστούς. Η παρουσία του γίνεται εύκολα αντιληπτή αφού τα προσβεβλημένα μέρη μοιάζουν σκονισμένα.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στα φύλλα;
Η προσβολή στα φύλλα δεν είναι πάντα τυπική. Συνήθως τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων και αρχίζουν με χλωρωτικές κηλίδες, μικρής διαμέτρου, οι οποίες μοιάζουν με κηλίδες «ελαίου», καλυπτόμενες από υποτυπώδη, αραχνοειδή λευκή εξάνθηση (φαίνεται καθαρά αν κοιτάξουμε τα φύλλα στο φώς). Οι κηλίδες σταδιακά επεκτείνονται και η ανάπτυξη του φύλλου σταµατά.
Τα προσβεβλημένα φύλλα συστρέφονται προς τα μέσα και εμφανίζουν κυματοειδή παραμόρφωση. Η εξάνθηση του παθογόνου αναπτύσσεται γρήγορα, καλύπτει μεγάλο μέρος της φυλλικής επιφάνειας και μπορεί να εμφανισθεί και στις δύο πλευρές των φύλλων. Αρχές Φθινοπώρου σχηματίζονται μαύρα στίγματα που είναι τα κλειστοθήκια του παθογόνου.
(1) Κατσάρωμα φύλλων
(2) Λευκή εξάνθηση
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στους βλαστούς;
Στους πράσινους βλαστούς αρχικά εμφανίζονται μικρές, σκούρες κηλιδώσεις, οι οποίες αργότερα εξαπλώνονται, γίνονται επιμήκεις και καλύπτουν μεγάλη επιφάνεια του νεαρού βλαστού.
Συγκεκριμένα, αρχικά παρατηρούνται κηλίδες που καλύπτονται από υπόλευκο – γκρίζο επίχρισµα (σπόρια). Το επίχρισµα υποχωρεί γρήγορα αφήνοντας καστανόµαυρους µεταχρωµατισµούς που τον χειµώνα εξελίσσονται σε ερυθροκαστανές περιοχές με χαρακτηριστική ριζοειδή περιφέρεια. Η παρουσία τους υπογραµµίζει την ύπαρξη άφθονης µόλυνσης και προειδοποιεί για την επόμενη χρονιά.
(3) Ωίδιο στους βλαστούς
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στα σταφύλια;
Το παθογόνο μπορεί να προσβάλλει και τα άνθη (ανθόρροια, ξήρανση), αλλά την σοβαρότερη ζημιά την προκαλεί στις ράγες από το στάδιο του δεσίματος μέχρι το γυάλισμα. Όταν οι ράγες είναι μικρές και μολυνθούν, συνήθως καλύπτονται από λευκή εξάνθηση, μοιάζουν σαν να είναι αλευρωµένα, ξηραίνονται και πέφτουν.
Εάν η προσβολή γίνει αργότερα, νεκρώνονται τα κύτταρα της επιδερμίδας στο σημείο προσβολής, με αποτέλεσμα το βαθύ σχίσιμο της ράγας. Όταν όμως γίνει μετά το γυάλισμα, έχουμε ποιοτική μείωση των ραγών γιατί δεν σχίζονται αλλά εμφανίζονται πάνω στην επιδερμίδα τους ριζοειδείς ή διχτυωτές, σκουρόχρωμες κηλιδώσεις.
(4) Προσβολή σε άνθη
(5) Προσβολή σε ρώγες
(6) Σχίσιμο ρωγών
Πως αντιμετωπίζεται η ασθένεια;
Στο πλαίσιο καλλιεργητικών μέτρων απαιτείται εβδομαδιαίος έλεγχος που ξεκινά 15 ηµέρες µετά την έναρξη της βλάστησης προκειµένου να εντοπιστούν τυχόν πρώιµες προσβολές (βλαστοί – σηµαίες).
Δεδομένου ότι η διασπορά των σπορίων γίνεται σε κοντινές σχετικά αποστάσεις η αφαίρεση και καταστροφή αυτών των βλαστών εξασφαλίζει σηµαντική µείωση της αρχικής μόλυνσης εντός του αµπελώνα.
Βιολογική αντιμετώπιση: Για την οικολογική αντιμετώπιση του ωιδίου του αμπελιού, απαιτείται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα φυτοπροστασίας που στηρίζεται σε μια σειρά προληπτικών μέτρων και επεμβάσεων που περιλαμβάνουν:
-Προληπτικό ψεκασμό με οικολογικό σκεύασμα θειαφιού, όταν φουσκώνουν οι οφθαλμοί του αμπελιού, ώστε να απολυμανθούν οι αρχικές εστίες διαχείμασης του ωιδίου.
-Σκόνισμα με θειάφι επίπασης ή ψεκασμός με βρέξιμο θείο όταν οι βλαστοί του αμπελιού είναι 10-15 εκατοστών, πριν εμφανιστούν τα άνθη, κατά την άνθηση, μετά το στάδιο των ραγών και ανά 15-20 μέρες μέχρι να γυαλίσουν τα σταφύλια και ανάλογα με την ένταση της προσβολής της ασθένειας του ωιδίου.
-Άμεση απομάκρυνση και καταστροφή των πρώτων φύλλων του αμπελιού που εμφανίζουν συμπτώματα ωιδίου. Ξεφύλλισμα του αμπελιού που συντελεί στον καλό αερισμό των πρέμνων και στην μείωση της υγρασίας στο εσωτερικό.
-Καταστροφή των ανεπιθύμητων χόρτων (ζιζανίων) του αμπελιού για να επιτευχθεί καλύτερος αερισμός και καθαρισμός στα άκρα γύρω από τον αμπελώνα για απομάκρυνση εστιών της ασθένειας του ωιδίου. Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών και καλλιεργητικά μέτρα για την καλή αποστράγγιση και μείωση της υγρασίας του αμπελώνα.
-Θωράκιση του αμπελιού με θρεπτικά συστατικά μέσω εδαφικής ή διαφυλλικής λίπανσης με βιολογικό οργανικό λίπασμα.